بید خوردگی فرش دستباف و لباس و راه مقابله با آن
آیا لباس یا فرش دستباف شما بید زده شده اند؟ اگر اینطور هست، شما باید چرخه زندگی آنها را بدانید تا بتوانید در مناسبترین زمان از بین ببریدشان. بید خوردگی فرش دستباف و لباس از معضلات خانه شما خواهند بود اگر به موقع به داد آن نرسید.
علت سوراخ شدن لباس در کمد یا فرش دستباف در انبار ممکن است حضور بیدها باشند. این اتفاق در مورد لباس هایی که از جنس پلیمر و پلاستیک هستند و فرش های ماشینی رخ نمی‌دهد. چرا؟ آیا اطلاعات کافی درباره بیدزدگی دارید؟
بیشتر مردم درباره بیدزدگی و علت آن چیزی نمی‌دانند! این ناآگاهی می‌تواند برای ما پر هزینه باشد. پس برای کسب اطلاعات لازم در مورد چرخه زندگی بید پروانه ای لباس و فرش، حتما ادامه مطلب را بخوانید.
بید که بعضا به نام شب پره هم شناخته می‌شود، پروانه‌ی کوچکی است با نام علمی Tincola Biseliella به رنگ زرد که طول بدن آن معمولاً ۱۲-۹ میلیمتر است. تخم‌های این پروانه در یکی از مراحل عمر خود به‌صورت «لارو» در می‌آیند. خسارات حاصل از بید روی پشم توسط بید بالغ صورت نگرفته، بلکه توسط لارو که برای رشد خود از پروتئین موجود در پشم تغذیه نموده صورت می‌گیرد. یک حشره بید قادر است پس از چهل نسل، در حدود ۴۲ کیلوگرم پشم را نابود کند و درنتیجه میزان تخریب فرش نیز زیاد می‌شود.
اکثر ما جز چند راه حل سنتی، راهکارهای مقابله با بیدزدگی را نمی‌دانیم. پس برای اطلاعات بیشتر با ما همراه شوید.
در کل دو نوع بید وجود دارد که به پشم صدمه می‌زند:
۱- بیدِ لباس تحت عنوان : Moth
۲- بیدِ قالی تحت عنوان : Beetle
اول باید بدانیم بیدها از کجا می آیند؟
باید بگوییم بید پروانه ای فرش و لباس علی رغم اندازه کوچک و ظاهر غالباً بی خطرشان، می‌توانند خبرابکاری زیادی در خانه شما ایجاد کنند. این خود پروانه های بالدار بالغ نیستند بلکه لاروهای آنها هستند که استادان تخریب پارچه و فرش اند. فقط با جثه ای به اندازه یک دانه برنج! نه تنها لاروها سوراخ‌هایی را در لباس پشمی یا فرشهای دستباف شما می جوند، بلکه می توانند فضولات زیادی تولید کنند.
انواع پروانه های فرش و لباس کدامند؟
چند نوع پروانه وجود دارد که الیاف کراتینه لباس و فرش را از بین می برند.
شناسایی پروانه های فرش و لباس با مشاهده رنگ و اندازه آنها ساده می‌شود با این حال هیچ تفاوتی واقعی بین پروانه های فرش و لباس وجود ندارد. اگر آنها لباس های شما را می جوند، فرش دستباف و عتیقه نیز در معرض خطر است.
چرخه زندگی بید چگونه است؟
مانند بیشتر حشرات بید پروانه، بید لباس و فرش چرخه زندگی مشخصی دارند. چهار مرحله از چرخه زندگی پروانه وجود دارد: تخم، لارو، شفیره / پیله و بالغ. هر مرحله نشان دهنده یک گام مهم در طول عمر بید است. دانستن زندگی یک بید به کنترل یا مهار بیدزدگی کمک خواهد کرد.
1. مرحله تخم گذاری بید
در ابتدای چرخه زندگی پروانه، تخم است. با انتخاب یک لانه مناسب، پروانه بید ماده بالغ می توانند همزمان 40 تا 50 تخم بگذارند. بعضی اوقات، این تعداد به 100 تخم هم می‌رسد.
معمولاً 4-10 روز طول می‌کشد تا تخم‌های پروانه بیرون بیایند، گرچه این امر به میزان رطوبت و درجه حرارت بستگی زیادی دارد.
2. مرحله لاروی پروانه بید
مرحله بعدی جایی است که بیشترین صدمه را خواهد زد. لارو بید با گرسنگی سیری ناپذیر شروع به خوردن پشم و رشد می‌کند. تصور کنید صدها لارو در سرتاسر پتوهای پشمی، لباس ها و فرش شما می‌خزند… وحشتناک است! این کار تا پیله شدن ادامه دارد.
با این حال، زمان مشخصی برای لارو وجود ندارد که تصمیم بگیرد زمان تحول است. گاهی اوقات، فقط 2 ماه طول می‌کشد. در مواقع دیگر، لارو بید برای مدت 30 ماه یا 2.5 سال در آن مرحله از زندگی باقی خواهد ماند. به همین دلیل است که حشره بید می تواند چنین آزاردهنده باشد.
3. مرحله شفيره از پروانه لباس
وقتی دما به اندازه کافی گرم شود، لارو شفیره می‌شود. افراد زیادی متوجه این مرحله نخواهند شد زیرا شفیره ها معمولاً دور از چشم در گوشه های تاریک کمد یا زیر رادیاتورها پنهان می‌شوند. مرحله شفیرگی تا 50 روز طول خواهد کشید.
4. مرحله بلوغ یا تولد حشره پروانه بید
خود پروانه های بید بی ضرر هستند اما وجود آنها در خانه شما باید سوالاتی را ایجاد کند. جالب اینجاست که پروانه های بالغ نمی توانند غذا بخورند یا بنوشند. تنها هدف آنها یافتن جفت و تخمگذاری است. هرجا که برای لارو بید غذا باشد.
بعضی از پروانه های بالغ فقط یک هفته زندگی می کنند. دیگر بیدها می‌توانند تا 10 ماه یا یک سال کامل زندگی کنند. پروانه های ماده پس از گذاشتن تخمک های بارور شده خود می میرند، در حالی که نرها پس از جفت گیری تمایل دارند از بین بروند. ضرر و زیان حشره بید در حد خراب کردن لوازم پشمی شماست. خطرات بید برای انسان در حد آسیب به لوازم پشمی است. آنها معمولا نیش نمی زنند یا اصلا خودشان اقدام به تخریب نمی‌کنند. عمده تخریب از سمت لارو هاست.
اکنون که درباره چرخه زندگی و شرایط حیات حشره بید دانستید، لازم است در مورد بیدخوردگی بدانید و با راه های مقابله با بیدزدگی آشنا شوید.
بیدهای قالی و لباس آفاتی هستند که باید قبل از ایجاد خرابی زیاد از خانه بیرون رانده شوند. درک مراحل چرخه زندگی پروانه گام مهمی در محافظت از خانه شما در برابر آلودگی است. اگر بتوانید در دوره های غیرفعال پروانه ها این مشکل را حل کنید، در آینده نگرانی کمتری خواهید داشت. برای جلوگیری از بیدزدگی لباس و فرش به نکات زیر توجه کنید.
چگونه با بیدزدگی فرش دستباف و لباس مقابله کنیم؟
1- از نفتالین یا توتون استفاده کنید
نفتالین یا توتون یکی از راه‌های سنتی مقابله با بیدزدگی است. علت اینکه نفتالین برای مقابله با بیدخوردگی فرش موثر است، بوی شدید آن است که تنفس و حیات لارو را با مشکل روبرو می‌کند. هنگام نگهداری فرش دستباف لوله شده، یادتان باشد ممکن است هر قسمت از فرش به دلیل شرایط مساعدی که دارد، با وجود نفتالین همچنان آسیب ببیند. پس برای اطمینان بیشتر لازم است مواد را در چند قسمت فرش تقسیم کنید.
در استفاده از توتون یا تنباکو یادتان باشد که منظور چوب یا برگ توتون سنتی خشک است. ضمنا این کار می‌تواند موجب رنگ شدن فرشتان شود. پس در استفاده از توتون محتاط باشید.
2- از مواد شیمیایی پر بو استفاده کنید
مانند روش اول، کافی است تتفس و حیات لاروها را سخت کنید. استفاده از صابون های پر بو، مواد شیمایی مانند ادکلن و عطر (آغشته کردن یک دستمال و قراردادن بین لباس یا فرش) یا حتی قرص ضد بید یک راهکار مناسب برای دور کردن بید است.
در استفاده از مواد شیمیایی و ضد بید مراقب باشید. بعضی مواد شیمیایی به سرعت بوی خود را از دست می‌دهند و ممکن است شما همچنان روی رفع بید حساب کنید. در صورتی که اثرات موادتان از بین رفته است.
3- جابجایی مداوم فرش دستباف یا لباس ها
یکی از بهترین راه های مقابله با بید، جابجایی مداوم است. خصوصا در مورد فرش دستباف که معمولا ممکن است مدتها در گوشه ای از خانه یا انبار بماند. تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که حداقل سالی یکی دو بار فرش را در معرض هوای آزاد پهن و مجدد لوله کنید.
زمانبندی جابجایی و تکان دادن فرش، کاملا به ابعاد فرش و محیط نگهداری آن بستگی دارد. اگر محیط نگهداری گرم و مرطوب است بهتر است این مدت زمان کوتاه تر باشد.
4- داروی ضد بید و مواد بید کش
داروی ضد حشره بید یا اسپری های بید کش یا قرص ضد بید لباس که برای خرید در بازار موجود هستند هم می‌توانند به شما کمک کنند اما یادتان باشد، طبق آموزشی که در قسمت چرخه حیات بید دادیم، هر بید می تواند تا 2.5 سال زندگی کند. پس به راهکارهای کوتاه مدت مانند اسپری کردن مواد بسنده نکنید.
بعضی ضد بید هایی که اسپری می شوند ممکن است به سرعت بی اثر شوند. در نتیجه بهتر است چند راهکار را با هم انجام دهید.
5- محیط مناسب زندگی لارو بید را از بین ببرید
وجود لباس یا فرش پشمی، حضور آب در محل یا محیط مرطوب و هوای گرم. این سه عامل را به یاد داشته باشید و سعی کنید آن را از میان ببرید یا محل نگهداری را از این سه عامل دور کنید.
به هیچ عنوان قالی یا لباس‌های خود را در مکان مرطوب قرار ندهید. رطوبت بهترین محیط برای رشد و تکثیر شدن بید است.
اگر فرش دستباف دچار بیدزدگی شد چه کنیم؟
اگر دیدید قسمت هایی از فرش شما سوراخ شده، بخشی از گل ها یا یک رنگ خاص در فرش خالی است یا حتی ریشه فرش از بین رفته بدانید لاروها حمله کرده اند.
در این حالت راهکار چیست؟
در پاسخ باید بگویم از شما کاری ساخته نیست. ترمیم بید زدگی فرش نیاز به تخصص دارد و شما فقط این کارها را انجام دهید:
- فرش را نکشید یا سعی نکنید مدام آن را جابجا کنید زیرا ممکن است بیدزدگی به بافت فرش آسیب زده باشد و قسمتی از فرش تان پاره شود.
- هرچه سریعتر آن را از دیگر فرش های سالم و لوازم پشمی دور کنید و به یک مکان بازتر منتقل نمایید.
- حتما فرش را به یک متخصص رفوی فرش دستباف نشان دهید.
خوشبختانه معمولا بیدخوردگی فرش دستباف در صورتی که آسیب جزئی باشد، قابل ترمیم است. اما اگر این خوردگی و آسیب سخت و غیر قابل جبران باشد معمولا ترمیم بید خوردگی فرش ممکن نیست. در نتیجه نگهداری مناسب فرش دستباف کماکان بهترین گزینه است.
حرف آخر
برای از بین بردن بید یا مقابله با حضور آن در خانه، بید خوردگی فرش دستباف و لباس و راه مقابله با آن را برای شما تشریح کردیم. اما بسیار ممکن است با انجام همه این کارها، باز هم بید به جان لباس و فرش شما بیفتد. پس لطفا به انجام یک راه حل بسنده نکنید!
منابع:
سلام وقتتون بخير من دو تا فرش پشمي قديمي كه نزديك بهم پهن شدن رو زدم بالا كه زيرشون رو تميز كنم بعد از سه هفته از اخرين باري كه تميز كرده بودم و ديدم كلي كِرم زرد رنگ زير فرش هست كه خيلي هم مقاوم بودن و زير هر دو تا فرش بودن متاسفانه سريع تميز كردم و فرصت نشد عكس بگيرم، حالا ميترسم دوباره فرشارو پهن كن كرم بزنه نميدونم منشاش چي بود
با درود
پیشنهاد میشه برای اطمینان فرشتون رو چند روزی تو هوای آزاد پهن کنید و مجدد برگردونید سر جای اول
پیروز باشید
عالیییی بود
اما اگر قسمت کوچیکی از فرش و بید زده باشه قابل ترمیم هست؟
سلام
کاملا بستگی داره به میزان آسیبی که به فرش وارد شده. اما در بسیاری موارد قابل ترمیم هست.